بررسی تحلیلی هویت قومی و ملی دانشجویان دانشگاههای دولتی ایران و عوامل موثر بر آن

در دهه های اخیر موضوع هویت ملی و قومی به یکی از مسایل مورد توجه خصوصا در کشورهای با تنوع قومی- فرهنگی تبدیل شده است.در برجسته شدن این موضوع عوامل گوناگونی موثر بوده اند که در این میان بر پروسه جهانی شدن اتفاق نظر زیادی هست.گروهی بر این باورند که گسترش و تعمیق فرایند جهانی شدن باعث تشدید و برجسته شدن وفاداری های قومی و محلی و در نتیجه تضعیف هویت و انسجام ملی گردیده است.در مقابل گروهی دیگر معتقدند که تقویت هویت قومی در تعارض با هویت و انسجام ملی نیست بلکه می تواند منجر به تقویت هویت و انسجام ملی جوامع گردد.به عبارتی افراد دارای هویت ترکیبی هستند بدون آنکه تعارضی بین عناصر هویتی آنان باشد. این رساله با هدف« بررسی تحلیلی هویت قومی و ملی دانشجویان دانشگاههای دولتی ایران و عوامل موثر بر آن »در سال 1387 با حجم نمونه1814 به صورت پیمایشی و از طریق پرسشنامه به انجام رسید. فرضیه های اصلی این تحقیق عبارتند از؛ «رابطه بین هویت ملی و قومی »و همچنین «رابطه متغیرهای مستقل«احساس محرومیت نسبی»،«جامعه پذیری قومی»،«میزان تسلط به زبان مادری» و «رسانه» با متغیرهای وابسته یعنی هویت ملی و هویت قومی. به طور کلی یافته های تحقیق نشان داد که افراد مورد بررسی در عین داشتن هویت قومی نسبتا بالا از هویت ملی قوی نیز برخورداند و در کل نمونه و نمونه اقوام بین دو متغیر هویت ملی و هویت قومی رابطه مثبت،هم افزا و متوسطی وجود داشته است. نتایج دیگر نشان داد که بین متغیر«احساس محرومیت نسبی» و هویت ملی رابطه منفی نسبتا بالای وجود دارد و این متغیر باعث تقویت هویت قومی نمونه شده است.از طرفی متغیر«جامعه پذیری قومی»با هویت ملی کل نمونه رابطه ضعیف و مثبت و با هویت ملی نمونه اقوام رابطه ای نداشته است.همچنین رابطه این متغیر با هویت قومی مثبت و هم افزا بوده است. در رابطه با متغیر تسلط به زبان مادری تاثیری بر هویت ملی نمونه کلی تحقیق نداشته است اما در تقویت هویت قومی نقش مثبتی داشته است.نهایت اینکه متغیر میزان استفاده از رسانه تاثیری در برجسته شدن هویت ملی نمونه تحقیق نداشته با این وجود باعث تشدید هویت قومی افراد مورد بررسی گردیده است.